ΑΠΟΣΠΑΣΜΑTA ΑΠΟ: ΚΡΑΤΥΛΟΣ ~ ΠΕΡΙ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΟΡΘΟΤΗΤΟΣ - ΠΛΑΤΩΝ
ΣΕΙΡΑ «ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΙΣ» (ΑΡ. 14)
Η ΛΕΞΗ «ΑΝΔΡΕΙΑ»
Η ετυμολογία της λέξεως «ΑΝΔΡΕΙΑ», που δίνεται από τον Σωκράτη, είναι η εξής:
ἀνδρεία <─> ἀνρεία < ἐναντία ῥοὴ παρὰ τὸ δίκαιον ῥέουσα, ἡ ἀντίθετη (ἐνν. πρὸς τὴν ἀδικία) ροή, ποὺ ρέει παράλληλα πρὸς τὸ δίκαιο (Κεφ. 29). Ἡ μὲν ἀδικία προφανῶς σημαίνει ὅτι εἶναι ἐμπόδιο στὴν ἐπικράτηση τοῦ δικαίου (ἐμπόδισμα τοῦ διαϊόντος), ἡ δὲ ἀνδρεία σημαίνει ὅ,τι ὀνομάζουμε ἀνδρεία καὶ στὴν μάχη - καὶ μάχη δὲν εἶναι τίποτε ἄλλο ἐν τοῖς πράγμασιν, ἂν βέβαια ρέουν, παρὰ ἡ ἀντίθετη κίνηση (ἐναντία ῥοή) - ἐάν, λοιπόν, κάποιος ἀφαιρέσει τὸ δέλτα ἀπὸ τὸ ὄνομα τῆς ἀνδρείας, τότε τὸ ὄνομα «ἀνρεία» διαμηνύει ποιό εἶναι τὸ ἔργο της. Εἶναι προφανές, ὅμως, ὅτι ἀνδρεία δὲν εἶναι ἡ ἀντίθετη ροὴ πρὸς κάθε ἄλλη ροή, ἀλλὰ αὐτὴ ποὺ ρέει παράλληλα μὲ τὸ δίκαιον· διαφορετικὰ δὲν θὰ ἐπαινεῖτο ἡ ἀνδρεία. Ἄλλωστε καὶ τὰ ὀνόματα «ἄρρεν» καὶ «ἀνὴρ» σχηματίστηκαν ἐπὶ τῇ βάσει κάποιου παραπλήσιου μὲ τοῦτο, τὴν «ἄνω ῥοὴ» (ροὴ ποὺ ὁδηγεῖ πρὸς τὰ ἄνω).
***
ΤΟ ΟΝΟΜΑ «ΚΑΛΟΝ»
Την ετυμολογία του ονόματος ΚΑΛΟΝ ο Σωκράτης την ανάγει στο ΚΑΛΟΥΝ, δηλαδή, σε αυτό που αποκαλεί, δίνει στα πράγματα τα ονόματα τους.
Όμως, αυτό που ονομάζει τα πράγματα, "τό αίτιον κληθήναι εκάστω τών όντων" (416 c1-2), είναι η ΔΙΑΝΟΙΑ.
Τα Ονόματα των πραγμάτων, ο τρόπος δηλαδή με τον οποίο τα αποκαλούμε, περνούν από μία Νοητική διεργασία,
από την ΔΙΑΝΟΙΑ, και μετά εκφέρεται ως ΛΟΓΟΣ...
Ως γνωστόν, η Διάνοια είναι αυτή που Δημιουργεί τα ΩΡΑΙΑ (ΚΑΛΑ) πράγματα, τα οποία είναι το αποτέλεσμα της (αιτιατόν)...
Συμπερασματικά, καταλήγει ο Σωκράτης,
το όνομα ΚΑΛΟΝ (ΩΡΑΙΟΝ) δόθηκε στην ΦΡΟΝΗΣΗ
που υπάρχει λόγω της Διάνοιας,
διότι αυτή παράγει ΚΑΛΑ Έργα,
είναι το ΣΤΟΛΙΔΙ της ανθρώπινης Ψυχής.
***
ΟΙ ΦΡΟΥΡΗΤΙΚΟΙ ΚΟΥΡΗΤΕΣ ΚΑΙ Η ΗΓΕΤΙΔΑ ΑΥΤΩΝ ΠΑΛΛΑΣ ΑΘΗΝΑ
Κατὰ τὸν Πρόκλο, στὸ σημεῖο αὐτὸ τοῦ διαλόγου (Κεφ. 21) ὁ Σωκράτης ἐξυμνεῖ τὴν φρουρητικὴ διάσταση τῆς Θεᾶς μὲ τὸ ὄνομα τῆς Παλλάδας: «νῦν οὖν ὁ Σωκράτης τὴν μὲν φρουρητικὴν διὰ τοῦ τῆς Παλλάδος ἀνυμνεῖ ὀνόματος» (Σχόλια εἰς τὸν Κρατύλον, 185, 16-17).
Ἡ Θεά, λέει, ὑποδεικνύει τὸν ρυθμικὸ κυκλικὸ χορὸ («ἔνρυθμον χορείαν») μέσῳ τῆς κίνησης, τὴν ὁποία μετέδωσε πρώτη ἀπ’ ὅλες στὴν βαθμίδα τῶν Κουρητῶν καὶ ἐν συνεχείᾳ καὶ στοὺς ἄλλους Θεούς, διότι ἡ Θεὰ αὐτὴ εἶναι ἡγέτιδα τῶν Κουρητῶν, ὅπως λέει ὁ Ὀρφέας: «ἔστιν γὰρ ἡ Θεὸς κατὰ ταύτην τὴν δύναμιν ἡγεμὼν τῶν Κουρήτων, ὥς φησιν Ὀρφεύς» (Σχόλια εἰς τὸν Κρατύλον, 185, 20-22). Ἄλλωστε, στὸν Ὀρφικὸ Ὕμνο τῶν Κουρητῶν, ὁ ὁποῖος προηγεῖται αὐτοῦ τῆς Ἀθηνᾶς, οἱ Κουρῆτες χαρακτηρίζονται «ὁπλοφόροι, φύλακες» (ἀρ. 31, στ. 4), ὅπως εἶναι καὶ ἡ Θεά, ἀλλὰ καὶ «σκιρτηταὶ» (ἀρ. 31, στ. 1), ποὺ ἀνάγει στὴν ἔννοια τοῦ πάλλειν καὶ πάλλεσθαι.
Κατὰ τὸν Πρόκλο, ὡς Παλλὰς ἡ Θεὰ φρουρεῖ τὸν λόγο, ποὺ προέρχεται ἀπὸ τὸν νοῦ καὶ ποὺ χάρη σὲ αὐτὴν κυριαρχεῖ ἐπὶ τῆς ὕλης, καὶ διαφυλάσσει ἀκατάλυτο καὶ σταθερὸ τὸ σύμπαν, ἐπειδὴ αὐτὴ ἐποπτεύει τὰ δημιουργήματα τοῦ πατρός: «πᾶσαν οὖν τὴν δημιουργίαν ἐφορᾷ τοῦ πατρὸς» (Σχόλια εἰς τὸν Κρατύλον, 185, 36-37).
Επιστροφή: Άρθρα Αποσπάσματων Βιβλίων
Επιστροφή: ΚΡΑΤΥΛΟΣ ~ ΠΕΡΙ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΟΡΘΟΤΗΤΟΣ
Δείτε Επίσης: Εκδόσεις - Σειρά «Ελληνική Παράδοσις»
Δείτε Επίσης: Άρθρα - Γενική Θεματολογία
Δείτε Επίσης: Άρθρα Περιοδικού «ΡΟΜΦΑΙΑ»
ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΟΝ - ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 183, ΑΘΗΝΑ, Τ.Κ. 11251, ΕΛΛΑΣ
ΤΗΛΕΦΩΝΟ & ΦΑΞ: 210–8848066 ~ E-MAIL: info@heliodromion.gr
© Copyright of ΗΛΙΟΔΡΟΜΙΟΝ A.M.K.E. 2024
ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΑ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΑΣ: Ελευθερία Τάνια Κώτσου